Το Δόγμα της Βαθμιαίας Ανταπόκρισης
Το σημείωμα αυτό ετοιμάστηκε για να προσφέρει τροφή για περαιτέρω σκέψη και προβληματισμό, παραθέτοντας το θεωρητικό περίγραμμα μέσα στο οποίο θα μπορούσε να συζητηθεί και αναπτυχθεί ένα μια εθνική στρατηγική αποτροπής, που θα αποτελούσε το ορθολογιστικό πλαίσιο διαμόρφωσης και άσκησης της εξωτερικής πολιτικής και ιδιαίτερα της αμυντική μας πολιτική, καθώς και του δόγμα που διέπει τις Ένοπλες μας Δυνάμεις.
Προς το σκοπό αυτό το σημείωμα πιο κάτω καταπιάνεται με τα εξής:
1. Την έννοια της στρατηγικής
2. Τα στρατηγικά δεδομένα και τις κατευθύνσεις που είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει η Κυπριακή Δημοκρατία
3. Η άμυνα και η Ελλάδα ως παράγοντες αποτροπής
4. Ο ρόλος του διεθνούς παράγοντα και της Ε.Ε.
5. Ο τουρκοκυπριακό παράγοντας
6. Τα χαρακτηριστικά μιας κυπριακής εθνικής στρατηγικής
7. Πίνακας – Ενέργειες Κύπρου – Ελλάδας στα πλαίσια της Στρατηγικής της Αποτροπής και του Δόγματος της Βαθμιαίας ανταπόκρισης Κύπρου - Ελλάδας
ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ
Η στρατηγική στην απλουστευμένη έννοια της αφορά τα μέσα τα οποία έχει στη διάθεσή της ή χρησιμοποιεί ένα κράτος για επίτευξη των στόχων της εθνικής πολιτικής, η οποία συνήθως εκφράζεται μέσα από την εξωτερική της πολιτική. Η στρατηγική ενδιαφέρεται για τον τρόπο που οι κυβερνήσεις αξιοποιούν (χειρίζονται ή κακομεταχειρίζονται ) τα διάφορα μέσα ή παράγοντες ισχύος, στρατιωτικούς, πολιτικούς, διπλωματικούς, οικονομικούς, νομικούς, ψυχολογικούς, κ. .λπ. για την προστασία ή την προώθηση των εθνικών τους συμφερόντων.
Η στρατηγική διαμορφώνεται μέσα από κάποιες δοσμένες ή και μεταβαλλόμενες τοπικές και διεθνείς συνθήκες, πραγματικότητες, οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα και συμμαχίες, που επηρεάζουν, είτε θετικά, είτε αρνητικά την αποτελεσματικότητά της. Αυτές οι συνθήκες δεν προβάλλουν απλώς προκλήσεις, κινδύνους και απειλές αλλά παρουσιάζουν και ευκαιρίες προς αξιοποίηση για καλύτερη εξυπηρέτηση των εθνικών στόχων.
Η δυνατότητα επίτευξης των στόχων της εθνικής πολιτικής ιδιαίτερα σε μια σύγκρουση συμφερόντων, όπου είναι έντονη η παρουσία του στρατιωτικού στοιχείου, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ισχύ των μέσων που κατέχει η χώρα και κυρίως από τις στρατιωτικές του ικανότητες, σε σχέση με τα μέσα που διαθέτει ο αντίπαλος. Ωστόσο η υπεροχή σε πόρους και σε μέσα δεν αποτελεί πάντοτε αδιαμφισβήτητη προϋπόθεση επιτυχίας στόχων σε μια διαφορά, αλλά οι μελετημένοι, δεξιοτεχνικοί, κατάλληλοι και έγκαιροι χειρισμοί από τις αντίπαλες πλευρές θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν το αποτέλεσμα
Ερείσματα ισχύος
Ανάλυση των ερεισμάτων ισχύος στην περίπτωση της διαφοράς της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Τουρκία στο Κυπριακό, δεικνύει ότι: Δεδομένης της απειλής της Τουρκίας για κατάλυση του κυπριακού κράτους, της επιδίωξης της για επιβολή λύσης δύο χωριστών κρατών και νομιμοποίησης του στρατιωτικού ελέγχου της στο νησί, η ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας ως της μόνης διεθνώς αναγνωρισμένης κρατικής αρχής στην Κύπρο, αποτελεί το ισχυρότερο στρατηγικό έρεισμα που διαθέτει η ελληνοκυπριακή πλευρά για την αποτροπή των τουρκικών σχεδίων. Ταυτόχρονα το στοιχείο της κρατικής οντότητας προσφέρει στην Κύπρο δυνατότητες αξιοποίησης άλλων μοχλών στρατηγικής που προκύπτουν από τη συμμετοχή της ως μέλος της κοινωνίας των εθνών, όπως είναι οι διεθνείς σχέσεις, το διεθνές δίκαιο και γενικά άλλα ερείσματα πολιτικής και οικονομικής υφής (μη- στρατιωτικά).
Σε ό,τι αφορά την Τουρκία, το ισχυρότερο στρατηγικό μέσο που διαθέτει απέναντι στην κυπριακή και ελλαδική πλευρά είναι το εκτόπισμά της (γεωγραφική έκταση και πληθυσμός) και βέβαια η συντριπτική στρατιωτική της υπεροχή στον κυπριακό χώρο, καθώς και η αυξανόμενη σε μεγέθη οικονομίας της. Σημαντικό στοιχείο για την Τουρκία αποτελεί η στρατηγική σπουδαιότητα που έχει για τις ΗΠΑ και για ευρωπαϊκές και άλλες χώρες. Το γεγονός αυτό σε αρκετές περιπτώσεις οδηγεί τις χώρες αυτές, είτε σε στάση ανοχής απέναντι στην τουρκική αδιαλλαξία στο Κυπριακό, είτε σε ενέργειες εξευμενισμού της, είτε σε απροθυμία άσκησης αποτελεσματικών πιέσεων προς την Άγκυρα, είτε σε τήρηση πολιτικής ίσων αποστάσεων για να μη δυσαρεστήσουν, ούτε την Κύπρο και την Ελλάδα, ούτε την Τουρκία
Υποδεικνύεται ότι είναι κυρίως ένεκα της αδιαμφισβήτητης στρατιωτικής της ισχύς και των συνθηκών που επικρατούν ανάμεσα στα ανωτέρω στρατηγικά συμφέροντα, που η Τουρκία μπορεί και υλοποιεί τον στόχο της διατήρησης της κατοχής της βορείου τμήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας και εμμένει σε απαράδεχτες για τους Ελληνοκυπρίους λύσεις. Είναι όμως ταυτόχρονα η διεθνής κοινή γνώμη, η διεθνής πολιτική, το διεθνές δίκαιο, που αρνούνται την αναγνώριση του ψευδοκράτους και της τουρκικής κατοχής προβάλλοντας ως εμπόδιο στις επιδιώξεις της Άγκυρας για δημιουργία δύο χωριστών κρατών. Αυτό το γεγονός δεν μπορεί εύκολα η Τουρκία να το ανατρέψει παρά την στρατιωτική της υπεροχής στον κυπριακό χώρο, γιατί ο διεθνής παράγοντας μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), η Ρωσία και η Κίνα και γενικά ο ΟΗΕ, αναγνωρίζουν την Κυπριακή Δημοκρατία ως το νόμιμο κράτος στην Κύπρο. Αυτά τα δεδομένα στερούν στην Άγκυρα τη δυνατότητα επίτευξης των σκοπών της, άσχετα αν δεν ασκούνται ικανοποιητικές πιέσεις προς αυτή για να συμμορφωθεί με τη διεθνή νομιμότητα.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ
Οι ανωτέρω διαπιστώσεις καθορίζουν και τις στρατηγικές κατευθύνσεις στις οποίες πρέπει εκ των πραγμάτων να κινηθεί η Κυπριακή Δημοκρατία. Καθορίζουν ακόμη τα μέσα που επιβάλλεται να αξιοποιηθούν στη χάραξη κυπριακής εθνικής στρατηγικής. Η λογική υπαγορεύει στην ελληνοκυπριακή πλευρά ότι η στρατηγική της θα πρέπει να μετέρχεται κατά κύριο λόγο ειρηνικά και όχι στρατιωτικό μέσα.
Η αντιπαράθεση με την τουρκική πλευρά πρέπει να γίνεται καθαρά με πολιτικά, διπλωματικά και νομικά μέσα, όπου η Κυπριακή Δημοκρατία μειονεκτεί λιγότερο ή έχει κάποια συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με την Τουρκία. Η αντιπαράθεση στον στρατιωτικό τομέα ή η από μέρους της Λευκωσίας άσκηση της πολιτικής της κανονιοφόρου (στρατιωτικού εκβιασμού) απέναντι στην Τουρκία, ή ανάληψη στρατιωτικής δράσης από την Εθνική Φρουρά για απελευθέρωση των κατεχομένων εδαφών, θα είχε ολέθρια αποτελέσματα, αφού η τουρκική πλευρά σ’ αυτό το πεδίο, όπως φανερώνουν και τα στοιχεία πιο κάτω, έχει συντριπτικά πλεονεκτήματα.
Σύγκριση στρατιωτικών δυνάμεων
Όσον αφορά τα αριθμητικά στοιχεία των αντιπάλων πλευρών στην Κύπρο η κατάσταση το 2011 έχει ως ακολούθως:
Το ανθρώπινο στρατιωτικό δυναμικό της Ε.Φ. ανέρχεται γύρω στις 12.000 και οι έφεδροι στις 50.000. Μαζί με τους 950 της ΕΛΔΥΚ, οι δυνάμεις στο στρατόπεδο της Κυπριακής Δημοκρατίας φθάνουν τις 62.950.
Η δύναμη των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων παραμένει από το 2002 σταθερά στις 36.000. Μαζί με τους 5.000 Τουρκοκύπριους ενόπλους και τις 26.000 Τουρκοκύπριους εφέδρους ανέρχονται στις 67.000.
• Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι για κάθε ένα Εθνοφρουρό αναλογούν τρεις Τούρκοι στρατιώτες.
Όσον αφορά στο σύνολο του ανθρώπινου στρατιωτικού δυναμικού στις αντίπαλες πλευρές οι αναλογίες είναι σχεδόν ένας προς ένα, δηλαδή διαφοροποιούνται προς όφελος της κυπριακής πλευράς, γεγονός που καταδεικνύει τη σημασία της εφεδρείας.
• Τα άρματα μάχης στην Εθνική Φρουρά ανέρχονται στα 179 και εκείνα των κατοχικών στρατευμάτων στα 449 (441Μ-48Α5Τ1/Τ2 και 8 Μ-48 Α2 εκπαιδευτικά).
• Για κάθε άρμα μάχης της Εθνικής Φρουράς αναλογούν 2.5 τουρκικά. Λαμβανομένων ωστόσο υπόψη και των 61 αρμάτων της ΕΛΔΥΚ η αναλογία μειώνεται σε ένα άρμα της Ε.Φ. για κάθε 1.8 τουρκικά.
Τα τουρκικά άρματα μάχης έχουν εκσυγχρονισθεί και διατηρούνται σε καλή επιχειρησιακή κατάσταση. Για συμπλήρωση του ποιοτικού κενού που είχε δημιουργηθεί, η Κύπρος προχώρησε φέτος στην αντικατάσταση αριθμού ΑΜΧ – 30 με ρωσικά Τ-80U. Τα Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ) και Μάχης στην Εθνική Φρουρά ανέρχονται συνολικά στα 402 και στις κατοχικές δυνάμεις στα 627. Από αυτά τα 361 είναι τουρκικής κατασκευής τύπου ΑΑΡC και τα 266 αμερικανικής τύπου Μ-133.
Αμυντικές δαπάνες
Η Κύπρος το 2010 ήταν η τέταρτη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με το υψηλότερο ποσοστό από το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της που διατέθηκε για την άμυνα (2.0%). Πρώτη ήταν η Ελλάδα με 3.05% και ακολουθούσε το Ηνωμένο Βασίλειο (2.71%) και η Γαλλία (2.05%). Στο διάστημα μεταξύ 2005 – 2011 η Κύπρος παρουσιάζεται να διαθέτει για τη άμυνα της περισσότερα από το μέσο όρο των αμυντικών δαπανών των ευρωπαϊκών χώρων ως ποσοστό επί του ΑΕΠ.
Άλλα στρατιωτικά δεδομένα
Οι κατοχικές δυνάμεις είναι βασικά προέκταση των 510.600 που αποτελούν το σύνολο του στρατιωτικού ανθρώπινου δυναμικού της Τουρκίας, ο πληθυσμός της οποίας ανέρχεται στα 75,7 εκ. και είναι ο δεύτερος σε μέγεθος μετά την Αίγυπτο (84,4 εκ.) στην περιοχή. Η χώρα διαθέτει 426 μαχητικά αεροσκάφη και αυξανόμενες ναυτικές δυνάμεις με αισθητή παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και τη μεγαλύτερη σε μέγεθος οικονομία στην περιοχή. Πέραν της Αιγύπτου άλλος εν δυνάμει ανταγωνιστής της Τουρκίας στην περιοχή είναι το Ιράν.
Δεδομένου του ηγετικού ρόλου που η Τουρκία επιδιώκει να αναπτύξει στη Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή, η εδραίωση της στρατιωτικής παρουσίας της στο νησί, δημιουργεί προϋποθέσεις για την Άγκυρα να εκμεταλλευτεί μελλοντικά τις δυνατότητες που προσφέρει ο κυπριακός χώρος ως εν δυνάμει στρατηγικό στήριγμα στην προσπάθεια προβολής ισχύος και επηρεασμού γεγονότων στην περιοχή.
Η Ελλάδα με πληθυσμό 11,1 εκ. έχει 139.936 άτομα υπό τα όπλα, διαθέτει 303 μαχητικά αεροσκάφη και μια πραγματικά προβληματική οικονομία που πιέζει αφόρητα τους πόρους για την άμυνα, κινδυνεύοντας να επηρεάσει και την αποτελεσματικότητα της. Όσον αφορά τον κυπριακό χώρο, η απόσταση από την Ελλάδα μειώνει τη δυνατότητα αξιόπιστης και αποτελεσματική απάντηση στην τουρκική αεροπορική και ναυτική πρόκληση στο νησί. Στρατηγικά ωστόσο η αξία της ελληνικής εμπλοκής στην αντιπαράθεση Κύπρου – Τουρκίας έγκειται στο κόστος που προβάλλει για την Άγκυρα η πιθανότητα ευρύτερης ελληνοτουρκικής στρατιωτικής σύρραξης από τυχόν ανάφλεξη στην Κύπρο.
Τουρκικές επιδιώξεις
Με τη διατήρηση ισχυρών στρατιωτικών ικανοτήτων στο νησί και με την αεροπορική και ναυτική της υπεροχής, η Τουρκία έχει την ικανότητα :
• Να διαιωνίζει την παρουσία της στο νησί.
• Να ασκεί στρατηγικό έλεγχο επί του κυπριακού χώρου.
• Να διατηρεί τη ντε φάκτο διχοτόμηση και το τουρκοκυπριακό παράνομο καθεστώς στα κατεχόμενα.
• Να ελέγχει άμεσα το καθεστώς και της πολιτικές εξελίξεις στα κατεχόμενα.
• Να αμφισβητεί την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ξηρά, τη θάλασσα και τον αέρα.
• Να διαπραγματεύεται στο Κυπριακό από θέση ισχύος.
• Να μπορεί να επηρεάσει ή ελέγξει εξελίξεις στις ελεύθερες περιοχές και στο θαλάσσιο χώρο της Κύπρου όταν χρειαστεί.
Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ
ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΑΠΟΤΡΟΠΗΣ
Δεδομένων των διαπιστώσεων αυτών για το συσχετισμό δυνάμεων Κύπρου – Ελλάδας – Τουρκίας, δε σημαίνει ότι θα πρέπει να παραμερισθεί η υποτιμηθεί η αμυντική θωράκιση του νησιού. Αντίθετα λαμβανομένης υπόψη της κατοχής και της ενδεχόμενης απειλής που θα μπορούσαν να προβάλουν οι κατοχικές δυνάμεις με την παρουσία τους εναντίον των ελευθέρων περιοχών, ο τομέας αυτός έχει να διαδραματίσει κάποιου βαθμού αποτρεπτικό ρόλο εφόσον αξιοποιηθεί σωστά. Γι αυτό και η συνεχής αναβάθμισης και ενίσχυση της Εθνικής Φρουράς, την καθιστά ακόμη πιο ικανή να αντιμετωπίσει τις διάφορες προκλήσεις, κινδύνους και απειλές.
Η σχέση με την Ελλάδα ως παράγοντας αποτροπής
Θεμελιώδους στρατηγικής σημασίας στην προσπάθεια αυτή όπως και στη διαμόρφωση και εφαρμογή μιας αποτρεπτικής στρατηγικής είναι η Ελλάδα, τόσο ένεκα του εκτοπίσματός της όσο και των στρατηγικών σχέσεων της με τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, την Ε.Ε. κ.λπ. Η σωστή συνεργασία με την Ελλάδα, τόσο στον πολιτικό και διπλωματικό πεδίο, όσο και στο στρατιωτικό τομέα, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την επιβίωση του κυπριακού κράτους από την τουρκική απειλή, καθώς και στις προσπάθειες επίτευξης των στόχων της εθνικής του πολιτικής.
Προς το σκοπό αυτό και δεδομένου του προβληματισμού και της σύγχυσης που προφανώς υπάρχει γύρω από το «δόγματος του ενιαίου αμυντικού χώρου Ελλάδας – Κύπρου», ο περαιτέρω εξορθολογισμός των σχέσεων με την Αθήνα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα των.
Διαβάθμιση απειλών και στρατηγική αποτροπής
- δόγμα βαθμιαίας ανταπόκρισης
Αυτός ο ορθολογισμός στις στρατιωτικές σχέσεις και συνεργασία με την Ελλάδα, μπορεί καλύτερα να επιτευχθεί με την ανάπτυξης και εμπέδωση τους μέσα στα πλαίσια μιας εθνικής στρατηγικής αποτροπής και ενός δόγματος βαθμιαίας αντιμετώπισης των διαφόρων προκλήσεων και απειλών, που βασικά προκύπτει μέσα από ρεαλιστική εκτίμηση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Κύπρου και τις Ελλάδας σε σχέση με εκείνες του αντιπάλου.
Σε σχέση και με τα δεδομένα στο στρατιωτικό τομέα, στο βαθμό που θα μπορούσε αυτή η στρατηγική να είναι αποτελεσματική, θα πρέπει να έχει προβεί σε διαβάθμιση των απειλών και των τρόπων αντίδρασης των Ενόπλων Δυνάμεων Κύπρου – Ελλάδας, ανάλογα με την αναμενόμενη ένταση των ενεργειών του αντιπάλου. Θα πρέπει να είναι σε θέση να αντιδράσει αναλόγως σε πιθανές απειλές υπό την μορφή κρίσεων χαμηλής έντασης μέχρι υψηλής έντασης, τη δημιουργία θερμού επεισοδίου και της πιθανότητας περαιτέρω προέλασης.
Θα πρέπει να γίνει κατανομή ρόλων και αρμοδιοτήτων μεταξύ κυπριακών και ελληνικών ενόπλων δυνάμεων και πολιτικού και στρατιωτικού συντονισμού των δύο χωρών στην αντιμετώπιση των διαφόρων μορφών απειλών.
Για να είναι αποτελεσματική η στρατηγική αυτή πρέπει να είναι σε θέση να μπορεί να ικανοποιεί στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό κάποιες βασικές προϋποθέσεις όπως:
(α)Κατοχή των απαραίτητων στρατιωτικών ικανοτήτων που θα χρησιμοποιηθούν ανάλογα με τη δράση και τη έκταση των ενεργειών του αντιπάλου – από περιορισμένης και χαμηλής έντασης δραστηριότητα μέχρι θερμού επεισοδίου και ολοκληρωτικό πόλεμο.
(β) Να υπάρχει σαφήνεια όσον αφορά τις θέσεις και τις πιθανές αντιδράσεις μας και ασφαλώς αξιοπιστία και συνέπεια λόγων και πράξεων, περιλαμβανομένης της και της ελληνικής υποστήριξης.
Το δόγμα της βαθμιαίας ανταπόκρισης αποτελεί τη ρεαλιστικότερη προσέγγιση απέναντι στην Τουρκία ως μέρος της αμυντικής μας πολιτικής – βάση των στρατιωτικών μειονεκτημάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας- και τις ανάγκες μιας εθνικής στρατηγικής αποτροπής. κάτω.
Ο τρόπος λειτουργίας του δόγματος αυτού αναπτύσσεται σε ειδικό πίνακα στο τέλος του κειμένου ως οδηγός στην προσπάθεια περαιτέρω συζήτησης και επεξεργασίας του θέματος.
ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ – Ε.Ε.
Στο διεθνές και διπλωματικό πεδίο, η Ε.Ε. αποτελεί σημαντικό στρατηγικό μοχλό για την Κύπρο. Η ένταξη της στην Ε.Ε. επέφερε σημαντικά οφέλη σε ό,τι αφορά την κατοχύρωση της αναγνώρισης της κρατικής οντότητας και υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας:
• Η επέκταση του Κοινοτικού Κεκτημένου και κατ’ επέκταση της γεωπολιτικής επιρροής της Ε.Ε. στην Κύπρο και επομένως στην Ανατολική Μεσόγειο, έχει βασικά διαφοροποιήσει αρκετά προς όφελος της Λευκωσίας και της Ευρώπης το γεωπολιτικό τοπίο στην περιοχή, όπου σχεδόν μονοπωλούν η Βρετανία και η Τουρκία.
Έτσι παρόλο που στρατιωτικά η Τουρκία συνεχίζει να έχει το πάνω χέρι στην περιοχή και να μετατρέπεται σε ακόμη μεγαλύτερη περιφερειακή δύναμη, ωστόσο τα γεωπολιτικά δεδομένα, μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε., ενισχύουν την ασφάλειά του κυπριακού κράτους από την απειλή κατάλυσης του, που αντιμετωπίζει από την τουρκική πλευρά.
• Μέσω της Ε.Ε και της επιθυμίας της Άγκυρας να ενταχθεί στο χώρο αυτό ή έστω να έχει δημιουργούνται δυνατότητες άσκησης πιέσεων προς την τουρκική πλευρά για επίδειξη καλής θέλησης επίλυσης του Κυπριακού, παρόλο που για διάφορους νατοϊκούς Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς αυτά τα στοιχεία δεν θα πάψουν να αντιπαλεύουν με τη σημασία της Τουρκίας στην εξυπηρέτηση δικών τους συμφερόντων εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής.
ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ
Ένας άλλος σημαντικός στρατηγικός παράγοντας που χρήζει πολύ σοβαρής προσοχής είναι ο τουρκοκυπριακός και η αναγνώριση του γεγονότος ότι στην προσπάθεια για να ανατραπούν τα κατοχικά δεδομένα επιβάλλεται η συστηματική και μελετημένη ανάπτυξη σχέσεων και η αποκατάστασης της εμπιστοσύνης με τους Τουρκοκυπρίους. Ασφαλώς δεν πρέπει να υποτιμάται ο έλεγχος που ασκούν οι κατοχικές δυνάμεις επί της τουρκοκυπριακής κοινότητας ούτε τα εμπόδια και η αρνητική συμπεριφορά σοβινιστικών στοιχείων στα κατεχόμενα και στις ελεύθερες.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ
Με βάση τις ανωτέρω διαπιστώσεις, προϋποθέσεις και παραδοχές, πώς διαμορφώνεται το περίγραμμα και ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά στοιχεία μιας κυπριακής εθνικής στρατηγικής; Σε πολύ γενικές γραμμές μια εθνική στρατηγική της Κυπριακής Δημοκρατίας θα πρέπει να επιδιώκει την εξυπηρέτηση δύο βασικών στόχων και να διακρίνεται από τα πιο κάτω βασικά χαρακτηριστικά:
• Πρώτο, η στρατηγική αυτή πρέπει να στοχεύει στη δημιουργία συνθηκών ασφάλειας για την Κυπριακή Δημοκρατία και την αντιμετώπιση των στρατιωτικών και άλλων απειλών και προκλήσεων σε βάρος της, καθώς και για την προστασία των θέσεων μας στο Κυπριακό πρόβλημα.
Στην προκειμένη περίπτωση, αυτό το μέρος της στρατηγικής επιβάλλεται να έχει αμυντικό ή αποτρεπτικό χαρακτήρα και θα μπορούσε να αποκαλεστεί προληπτικό ή "αποτρεπτικό σκέλος".
• Δεύτερο, η στρατηγική της Κυπριακής Δημοκρατίας πρέπει να στοχεύει στην αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων μέσων ή ευκαιριών για την προώθηση του στόχους της σε ό, τι αφορά το είδος της επιδιωκόμενης λύσης στο κυπριακό πρόβλημα, όπως αυτή έχει καθοριστεί από τις ομόφωνες αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου.
Στην προκειμένη περίπτωση, το σκέλος αυτό της στρατηγικής δίνει έμφαση στην έντονη πολιτική και διπλωματική δραστηριότητα, και την προγραμματισμένη αξιοποίηση ή ενεργοποίηση των διεθνών ερεισμάτων της Κύπρου και της Ελλάδας. Το μέρος αυτό θα μπορούσε να αποκαλεστεί "ενεργητικό σκέλος".
Αυτά τα στοιχεία συνθέτουν τις κατευθύνσεις ή τους δύο βασικούς άξονες βάση των οποίων μπορεί λογικά να διαμορφώνεται και αναπτύσσεται η στρατηγική της Λευκωσίας στο κυπριακό πρόβλημα και μέσα από αυτές τις παραμέτρους μπορεί η Κύπρος να αναπτύξει τις επί μέρους πολιτικές και στρατηγικές της στην επίτευξη των τελικών της στόχων. Σε όλες τις περιπτώσεις όμως επιβάλλεται η συστηματική παρακολούθηση, μελέτη και αξιολόγηση των στρατηγικών και άλλων γεωπολιτικών δεδομένων. Μέσα από αυτό το σκεπτικό διαμορφώνεται και ασκείται και η στρατηγική στο Κυπριακό.
Καταλήγοντας, σε ότι αφορά το πρώτο, το αμυντικό - αποτρεπτικό σκέλος – λειτουργεί μέσα στα πλαίσια του δόγματος της βαθμιαίας της ανταπόκρισης και οι διάφορες φάσεις λειτουργίας και ανταπόκρισης των Ενόπλων Δυνάμεων Κύπρου – Ελλάδας παρατίθενται στο πίνακα πιο κάτω.
