ENGLISH TEXT AT THE END
Νέο επικίνδυνο μέτωπο υπό εξέλιξη στην Ουκρανία
Του Δρ. Άριστου Αριστοτέλους*
Οι πρόσφατες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στην ανατολική Ουκρανία με τη συμμετοχή ενόπλων διαδηλωτών, σηματοδοτούν μια πιθανή νέα επικίνδυνη φάση στη συνεχιζόμενη ουκρανική κρίση. Ένα νέο μέτωπο διαφαίνεται να ανοίγει, με απρόβλεπτες συνέπειες για την ίδια την χώρα, τις εμπλεκόμενες δυνάμεις και το γεωπολιτικό ανταγωνισμό - εάν η κρίση δεν επιλυθεί.
Είναι γεγονός ότι από την έναρξη της ουκρανικής κρίσης και τις φιλοδυτικές κινητοποιήσεις στη δυτική Ουκρανία κατά του τότε προέδρου Βίκτωρα Γιανουκόβιτς - ευνοούμενου της Μόσχας - υπήρχαν αντίστοιχες φιλορωσικές διαδηλώσεις στις νότιες και ανατολικές περιοχές. Οι εκδηλώσεις αυτές θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως προέκταση του γεωπολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ δυτικών δυνάμεων (ΗΠΑ - ΝΑΤΟ – ΕΕ) από τη μια, και Ρωσίας, από την άλλη. Σ’ αυτό τον ανταγωνισμό, που συνεχίζει έως σήμερα, οι δυτικοί επιδιώκουν να θέσουν την Ουκρανία στη δική τους σφαίρα επιρροής, ενώ η Μόσχα προσπαθεί να διατηρήσει και ενισχύσει τον έλεγχο της σε μια περιοχή υψίστης σημασίας για την άμυνα και την ασφάλεια της. Η ανακήρυξη ανεξαρτησίας στην Κριμαία και η ενσωμάτωση της στη Ρωσία αλλά και οι κυρώσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ, ως αντίποινα κατά της Μόσχας, αποτελούν έκφραση της αντιπαράθεσης αυτής.
Εκείνο που ξεχωρίζει στις τελευταίες διαδηλώσεις στις φιλορωσικές περιοχές κατά της «πραξικοπηματικής» κυβέρνησης του Κιέβου – όπως την χαρακτηρίζουν οι Ρώσοι - είναι: Πρώτο, η συμμετοχή «εκπαιδευμένων» ενόπλων στην προσπάθεια των διαδηλωτών να καταλάβουν τα κτίρια διοικήσεως, όπως συνέβηκε στη διάρκεια των φιλοδυτικών διαδηλώσεων κατά του προέδρου Γιανουκόβιτς στο Κίεβο μέχρι την ανατροπή του. Δεύτερο, οι ρωσόφιλοι διαδηλωτές ακολουθώντας το παράδειγμα της Κριμαίας, απεύθυναν έκκληση για διεξαγωγή δημοψηφίσματος στις 11 Μαΐου για ανακήρυξη ανεξαρτησίας, καλώντας ταυτόχρονα τη Ρωσία να αποστείλει ειρηνευτική δύναμη για την προστασία τους.
Το σκηνικό αυτό, όπως διαμορφώνεται στις ανατολικές περιοχές, είναι εν δυνάμει επικίνδυνο. Η κυβέρνηση του Κιέβου ισχυρίζεται ότι οι διαδηλώσεις αποτελούν μέρος «σχεδίου αποσταθεροποίησης» στην ανατολική Ουκρανία υπονοώντας ότι συντονίζονται από τη Μόσχα, η οποία θα αξιοποιούσε κάθε δυνατό μοχλό πίεσης για να οδηγήσει τις εξελίξεις προς τη δική της κατεύθυνση. Γι αυτό και οι ουκρανικές δυνάμεις ασφαλείας απέφυγαν να δράσουν κατά των ρωσόφιλων και οπλοφόρων διαδηλωτών - για να μη δώσουν λαβή στη Ρωσία να αντιδράσει. Εξάλλου είναι πολύ νωπές οι προειδοποιήσεις του Ρώσου υπουργού Εξωτερικό Σεργκέι Λαβρόφ ενάντια στη χρήση οποιασδήποτε βίας κατά των ρωσόφιλων διαδηλωτών.
Η Ρωσία διατηρεί αρκετές στρατιωτικές δυνάμεις στα ουκρανορωσικά σύνορα, γεγονός που στα μάτια των δυτικών καταμαρτυρεί την ύπαρξη επεμβατικών προθέσεων. Εκτιμάται ότι υπάρχουν εκεί πέραν των 40.000 ρωσικών στρατευμάτων, με την απαιτούμενη αεροπορική και λογισμική υποστήριξη, έτοιμα με μικρή προειδοποίηση να αναλάβουν δράση. Ο δε Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Αντέρς Φογκ Ρασμούσσεν, προειδοποιεί τη Μόσχα ότι θα είναι «ιστορικό λάθος με σοβαρές συνέπειες» να επέμβει. Από την άλλη, ο Σεργκέι Λαβρόφ αρνείται οποιαδήποτε ανάμιξη στα γεγονότα και κατηγορεί τους δυτικούς ότι ευθύνονται για την κατάσταση στην Ουκρανία και ότι «προσπάθησαν να την εξαναγκάσουν να επιλέξει μεταξύ ανατολής και δύσης».
Βέβαια, για πολιτικούς και στρατιωτικούς λόγους είναι απομακρυσμένο το ενδεχόμενο η Ρωσία να εισβάλει και να θέσει υπό κατοχή ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας. Αυτό αποτελεί αρκετά προχωρημένο και δαπανηρό σενάριο. Ωστόσο, δεν μπορεί να αποκλεισθεί κάποιου βαθμού συγκαλυμμένη ή και ανοικτή στρατιωτική ανάμιξη της Ρωσίας, ανάλογα με τη σοβαρότητα των εξελίξεων, ιδίως εάν το ρωσικό στοιχείο ή οι ρωσόφιλοι υποστηριχτές της βρεθούν στο στόχαστρο επιθέσεων.
Για όλους τους ανωτέρω λόγους, κι ενόσω οι δυτικοί και η ίδια η μεταβατική κυβέρνηση του Κιέβου δεν συμβιβάζονται σε μια διευθέτηση με τη Μόσχα, που να ικανοποιεί τις ανάγκες ασφάλειας της Ρωσίας, η κρίση θα συνεχίσει να υφίσταται. Ήδη οι πρόσφατες αναταραχές στην ανατολική Ουκρανία έδειξαν ότι μετά την Κριμαία υπάρχει εν δυνάμει ο κίνδυνος η περιοχή αυτή να εξελιχθεί στο επόμενο πεδίο μιας μακράς και καταστροφικής εμφύλιας σύγκρουσης, με περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης στις σχέσεις ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ - Ρωσίας και σοβαρές επιπτώσεις στη διεθνή ασφάλεια και οικονομία.
*Τέως Βουλευτής, Ειδικός σε θέματα Άμυνας και Στρατηγικής
ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ
http://strategy-cy.com
------------------------------------------------------------------------------
ENGLISH TEXT
An evolving new and potentially dangerous front in Ukraine
By Dr Aristos Aristotelous *
The recent anti-government protests in eastern Ukraine with the participation of armed protesters may be the signaling of a new potentially dangerous phase, in the continuing Ukrainian crisis. A new front appears to be opening now, with unpredictable consequences for the country and the powers engaged in this geopolitical antagonism, in the area, if the crisis remains unresolved.
It is a fact that since the start of the Ukrainian crisis and the pro-Western protests in western Ukraine against the then President Victor Yanukovych - favored Moscow – there were simultaneous pro-Russian demonstrations in the southern and eastern regions. These events seem to be an extension of the geopolitical competition between Western powers ( U.S. - NATO - EU) on the one hand, and Russia, on the other. In this antagonism, which continues to this day, Western powers seek to put Ukraine in their sphere of influence, while Moscow aims at maintaining control in an area of utmost importance for its defense and security. The declaration of independence of the Crimea and its integration to Russia, followed by U.S. and EU sanctions against Moscow, is simply a reflection of this confrontation.
But what stands out in the latest demonstrations in the pro-Russian regions against the "illegal government of Kiev” - as characterized by the Russians – is the following: First, the participation of 'trained' armed protesters in the attempts to occupy the administration buildings. This is on the lines of what happened during the pro-Western demonstrations against President Yanukovych in Kiev until his overthrow. Second, the pro- Russian protesters, following the example of Crimea, called for a referendum on 11 May for declaring independence and asked Russia to send peacekeeping force for their protection.
This backdrop makes developments in the eastern provinces potentially dangerous. The Kiev government claims that the protests are part of " destabilization plan " in eastern Ukraine, implying that they are coordinated by Moscow, which is seeking leverages shape developments to its favour. That is why the Ukrainian security forces refrained from intervening against the protesters in order not to provoke Russian response. The Russian Foreign Minister Sergei Lavrov had already warned the Kiev government against the use of force against pro-Russian demonstrators.
Russia maintains a considerable number of military forces at the eastern boundaries of Ukraine, which Western powers perceived as a manifestation of Russian possible invasion designs. Estimates claim that there are in excess of 40,000 Russian troops there, with the necessary air and logististic support, ready to take action within short notice. NATO Secretary General Anders Fogh Rasmussen warned Moscow that it would be a " historic mistake with grave repercussions” if Russia intervened. Sergei Lavrov denies any involvement in the events but at the same time he accused Westerners of being responsible for the situation in Ukraine and " they tried to force them to choose between east and west."
For both political and military reasons, Russia would try avoid invading and occupying areas in the eastern region of Ukraine. Indeed, a possible Russian military intervention would be a costly and painful scenario. However, some degree of covert or open military involvement of Russia cannot be excluded, depending on the seriousness of developments, particularly if the ethnic Russian minority or pro-Russian supporters are subjected to attacks by Ukraine security forces.
For all the above reasons, and while Western powers and the transitional government of Kiev fail to reach a settlement with Moscow that meets the security needs of Russia, the crisis will continue to exist. The recent unrest in eastern Ukraine showed that there is a potential danger that this area will develop as the next field of a long and devastating civil conflict, with further escalation of tension between the US, the EU and Russia and serious impact on the international security and economy.
* Former Member of Parliament, Strategic and Defence Analyst
