ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΎ
ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ
Του Δρα Άριστου Αριστοτέλους
Παρόλο που οι εκτελεστές του στρατιωτικού πραξικοπήματος στην Τουρκία, επέδειξαν υψηλού βαθμού οργανωτικές ικανότητες και σχεδίασης – σημαντικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητα του - ωστόσο την πιθανότητα επιτυχίας του αντιστρατεύονταν ορισμένο παράγοντες που είναι απαραίτητοι για την επιτυχή έκβαση του.
Ένας τέτοιος παράγοντας αφορά τις τεχνικές απαιτήσεις για την επιτυχή διενέργεια ενός πραξικοπήματος. Και όντως οι πραξικοπηματίες στρατιωτικοί φαίνεται ότι τουλάχιστο στο σχεδιασμό, την οργάνωση και τον αιφνιδιασμό στην εκτέλεση του είχαν επιδείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Ο χρόνος που επέλεξαν ήταν ο κατάλληλος – η απουσία του Ερντογάν σε διακοπές. Επίσης σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα διέκοψαν την κυκλοφορία σε κύριες αρτηρίες, ενώ F-16 δημιουργούσαν το ανάλογο ψυχολογικό κλίμα για την προώθηση του πραξικοπήματος. Ταυτόχρονα έθεσαν υπό πολιορκία το κτίριο της κεντρικής διοίκησης του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και ελικόπτερα έβαλλαν κατά του Πρωθυπουργού Μεγάρου για να κάμψουν την προβληθείσαν αντίσταση. Διέκοψαν την ηλεκτροδότηση σε στρατηγικές κυβερνητικές εγκαταστάσεις καθώς και τις επικοινωνίες σε σημαντικά επικοινωνιακά κέντρα τα οποία έθεσαν υπό έλεγχο.
Από την άλλη όμως κάποιες άλλες σημαντικές «τεχνικές» προϋποθέσεις που συνήθως είναι ιδιαίτερα υποστηρικτικές στην επιτυχή εκτέλεση ενός τέτοιου πραξικοπηματικού σχεδίου δεν ικανοποιούνταν. Αυτό αφορά την ανυπαρξία λαϊκής υποστήριξης που είναι πολύ σημαντική και καθοριστική πολλές φορές σε τέτοιες περιπτώσεις. Ένεκα της κατάστασης στο εσωτερικό με τα καταπιεστικά και αντιδημοκρατικά μέτρα του Ερντογάν και την οξεία εσωτερική αντιπαράθεση, τα αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα, το Κουρδικό και την τρομοκρατική δράση του Ισλαμικού Κράτους, οι πραξικοπηματίες πιθανόν θα ανέμεναν ότι θα έβρισκαν πρόσφορο έδαφος στα σχέδια τους. Αντίθετα, μάλλον βρήκαν μια εξελισσόμενη αντίδραση, αφού γρήγορα άρχισαν να εκδηλώνονται αντιπραξικοπηματικές ενέργειες. Πολίτες υποστηρικτές του Ερντογάν, που διαθέτουν την πλειοψηφία από τις διάφορες κατηγορίες ψηφοφόρων, ανταποκρίνονταν στις εκκλήσεις αυτού και των ιμάμηδων να βγουν στους δρόμους. Ακόμη και αντιπολιτευόμενα κόμματα καταδίκαζαν την ενέργεια των στρατιωτικών καλώντας για σεβασμό των δημοκρατικών διαδικασιών.
Ούτε ανάμεσα στις ένοπλες δυνάμεις δεν φαίνεται να υπήρξε ευρεία - τουλάχιστον - απήχηση της πραξικοπηματικής αυτής ενέργειας μερίδας των στρατιωτικών. Δεν υπήρχε δηλαδή η στήριξη της «κρίσιμης μάζας» των ενόπλων δυνάμεων της χώρας που είναι αναγκαία για την επιβολή και την επικράτηση ενός πραξικοπήματος. Η μάζα των στρατιωτικών σήμερα στην Τουρκία δεν είναι σίγουρο σε ποιο από τους διάφορους πόλους έχουν την αφοσίωση τους.
Αυτό μας φέρνει σε ένα άλλος σημαντικό παράγοντα που επίσης θα επενεργούσε αρνητικά κατά του πραξικοπήματος και που είναι ο εξής. Σήμερα η τουρκική κοινωνία σε αντίθεση με άλλες εποχές και προηγούμενα πραξικοπήματα δεν είναι έντονα χωρισμένη σε δύο πόλους - κοσμικούς και ισλαμιστές. Τότε δηλαδή που οι Κεμαλιστές (κοσμικοί) στρατιωτικοί επενέβαιναν για να διασφαλίσουν τη συνέχιση του κοσμικού κράτους . Όπως έδειξαν και οι περσινές προεδρικές εκλογές το πολιτικό σκηνικό της χώρας είναι έντονα πωλομένο σε κοσμικούς, στρατιωτικούς, ισλαμιστές, κούρδους και εθνικιστές.
Επιπλέον οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας κατά την τελευταία δεκαπενταετία λόγω του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της Τουρκίας και των εκκαθαρίσεων του Ερντογάν στις τάξεις των αξιωματικών - ακόμη και πρώην συμμάχους του ισλαμιστές του κινήματος Γκιουλέν - έχασαν από την επιρροή τους καθώς και το «θεμιτό» της επέμβασης τους στην πολιτική. Το γεγονός λοιπόν ότι οι πραξικοπηματίες αξιωματικοί φαίνεται να προέρχονται από ισλαμιστές που ανήκουν στους αντιφρονούντες στην πολιτική του ισλαμιστή Προέδρου της χώρας, δεν δείχνει απλώς ότι ο πόλος αυτός ( ο ισλαμικός) είναι διχασμένος, αλλά και ότι η διαίρεση αυτή αποτελεί σημαντικό συστατικό αποτυχίας του πραξικοπήματος.
16.07.2016
