«Μπαρμπαρός» - Ελληνοκυπριακή
αυτοπαγίδευση και προκλήσεις
Του Άριστου Αριστοτέλους
τέως Βουλευτή
Από την αρχή του προβλήματος με το «Μαρμπαρός» έως και μετά και την αποχώρηση της από τις συνομιλίες, η θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς ήταν ότι: Δεν παρακάθεται ή δεν επιστρέφει στις διαπραγματεύσεις εκτός εάν η Τουρκία τερματίσει τις παραβιάσεις στην κυπριακή ΑΟΖ και αποδείξει εμπράκτως ότι σέβεται την κυριαρχία της Κύπρου.
Το άρθρο αυτό δεν συζητεί αν οι θέσεις αυτές είναι δίκαιες ή σωστές. Απλώς επισημαίνεται ότι ο γενικός και συνάμα απόλυτος χαρακτήρας των επίσημων ελληνοκυπριακών τοποθετήσεων οδηγούν σε αυτοπαγίδευση με σοβαρά διλήμματα και κόστος. Για παράδειγμα, ένα ερώτημα που προκύπτει - με βάση τις δηλώσεις αυτές - εάνη Τουρκία απέσυρε το «Μπαρμπαρός» από την κυπριακή ΑΟΖ και η ελληνοκυπριακή πλευρά επέστρεφε στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων, είναι το εξής: Τι θα συμβεί εάν την επομένη η Άγκυρα προβεί ξανά σε παρόμοιες παραβιάσεις; Θα αποχωρήσει και πάλιν από το διάλογο η ελληνοκυπριακή πλευρά, ή μήπως θα παραμείνει, ενώ θα υπονομευόταν η αξιοπιστία των προθέσεων της και η κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας;
Για να αντιμετωπίσει αυτό το ενδεχόμενο η κυβέρνησης έχει προφανώς προσθέσει τη θέση ότι η Τουρκία πρέπει επιπλέον να αποδείξει και έμπρακτα ότι σέβεται πλήρως την κυπριακή κυριαρχία. Ως γνωστό θεμελιώδης πολιτική της Άγκυρας είναι ότι δεν αναγνωρίζει κανένα κυπριακό κράτος. Θα ανέμενε, λοιπόν, η ελληνοκυπριακή πλευρά από την Τουρκία, με βάση τη δήλωση αυτή, να ακυρώσει την ανωτέρω θέση; Να αποδείξει η Άγκυρα ότι σέβεται εκτός από την ΑΟΖ γενικά τον κυπριακό εναέριο και θαλάσσιο χώρο;
Από την άλλη, αν η κυπριακή κυβέρνηση διευκρινίσει εκ των υστέρων ότι οι δηλώσεις της αφορούν μόνο την ΑΟΖ, ενδεχόμενα να ερμηνευτεί ότι υποχωρεί και ότι η κατοχή και οι άλλες τουρκικές προκλήσεις είναι ανεκτές και λιγότερο σημαντικές. Οι κυβερνητικές δηλώσεις μετά την τελευταία σύνοδο του συμβουλίου των αρχηγών των κοινοβουλευτικών κομμάτων στο προεδρικό όπως και προηγουμένως οι κινήσεις που έκαμε η κυβέρνηση προς την Άγκυρα μέσω τρίτων, που αφορούσαν μόνο το φυσικό αέριο και την ΑΟΖ, δείχνουν τέτοια πρόθεση υποχωρήσεων από τις αρχικές δημόσιες ελληνοκυπριακές θέσεις χάρη της επιστροφής στο διάλογο.
Βρήκαν όμως αντιμέτωπη την τουρκική ακαμψία. Η Τουρκία έχοντας επίγνωση της στρατιωτικής της ισχύος και της απουσίας σοβαρού αποτρεπτικού κόστους στην προώθηση των διεκδικήσεων της στην περιοχή, δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένη να επιδείξει το σεβασμό που απαιτεί η ελληνοκυπριακή πλευρά. Είναι σαφές λοιπόν ότι το θέμα των υδρογονανθράκων, στο οποίο η Κύπρος έχει επενδύσει πολλά για το οικονομικό της μέλλον, θα αποτελεί διαρκές σημείο τριβής, έντασης και τουρκικών εκβιασμών αλλά και ενδεχόμενα μοχλό άσκησης πιέσεων επί της Λευκωσίας από τρίτους για υποχωρήσεις στο Κυπριακό.
Σε τελική ανάλυση, το δίλημμα με το οποίο θα βρίσκεται αντιμέτωπη η κυβέρνηση της Δημοκρατίας είναι: Είτε θα συνεχίσει να είναι αμετακίνητη στις θέσεις της, παραμένοντας μακριά από το διάλογο, διατηρώντας την αξιοπιστία της και αναλαμβάνοντας διεθνή εκστρατεία κατά της Τουρκίας με αμφίβολα αποτελέσματα, ενώ η Άγκυρα θα συνεχίσει να παραβιάζει και να μη σέβεται την κυριαρχία της Κύπρου. Είτε, θα υποχρεωθεί να βάλει αρκετό νερό στο κρασί της, επιστρέφοντας στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων και να ανέχεται ή να διαμαρτύρεται για τις τουρκικές προκλήσεις – αρκετές φορές χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα – κάτω από καθεστώς έμμεσου ή άμεσου εκβιασμού. Και οι δύο επιλογές έχουν πολιτικό και διπλωματικό κόστος και απαιτούν αρκετή μαεστρία για να βγει κανείς επιτυχώς από αυτό τον κλοιό. . Αυτά ως τροφή για σκέψη, περαιτέρω μελέτη και προγραμματισμό.
ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ
08/01/2015
