Το θανάσιμα σχέδια των πιστωτών της Ελλάδας
By Desmond Lachman*
Θα μπορούσε κανείς να σκεφθεί ότι οι επίσημοι πιστωτές στην Ελλάδα δεν έχουν μάθει τίποτα από την καταστροφική οικονομική επίδοση στη χώρα κατά τα τελευταία έξι χρόνια. Δεδομένου ότι, παρά τον κεντρικό ρόλο που η υπερβολικά σφικτή δημοσιονομική πολιτική μέσα στο ζουρλομανδύα του ευρώ έχει παίξει στο εντυπωσιακό 25% της μείωσης στην ελληνική οικονομία από το 2009, οι επίσημοι πιστωτές τώρα επιμένουν η Ελλάδα προβεί σε περαιτέρω σημαντική λιτότητα του προϋπολογισμού εντός του ιδίου ζουρλομανδύα του ευρώ. Αυτό εγείρει ένα θεμελιώδες ερώτημα. Γιατί οι επίσημοι πιστωτές νομίζουν ότι το ίδιο είδος των πολιτικών που οδήγησαν στην οικονομική κατάρρευση στην Ελλάδα και στην πολιτική ριζοσπαστικοποίηση της κατά τα τελευταία έξι χρόνια, θα είναι πιο επιτυχημένες αυτή τη φορά;
Στο επίκεντρο του οικονομικού σχεδίου των επίσημων πιστωτών γα την Ελλάδα είναι ότι δεσμεύεται για τη δημιουργία ενός πρωτογενούς πλεονάσματος του προϋπολογισμού, που θα της επιτρέψει να αρχίσει τη μείωση του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ από το σημερινό επίπεδο του 180%. Ωστόσο, μήνες πολιτικής αβεβαιότητας από την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιανουάριο του 2015, έθεσαν εκ νέου την ελληνική οικονομία σε ύφεση, η οποία έχει συμβάλει σημαντικά στο να ταλαντεύεται προς τα πίσω ο προϋπολογισμό της Ελλάδας με ένα πρωτογενές έλλειμμα της τάξης του 1% του ΑΕΠ. Εάν, όπως αναφέρθηκε, οι πιστωτές απαιτούν η Ελλάδα να δημιουργήσει ένα πρωτογενές πλεόνασμα στο προϋπολογισμό τουλάχιστον 1% του ΑΕΠ το 2015 και 3% του ΑΕΠ το 2016, ως επακόλουθο η Ελλάδα θα κληθεί να περιορίσει τον προϋπολογισμό κατά περίπου 2 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ τόσο το 2015 όσο και το 2016.
Το βασικό χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας παραμένει ότι έχει κολλήσει στο ζουρλομανδύα του ευρώ που αρνείται είτε μια ανεξάρτητη νομισματική πολιτική είτε μια πολιτική συναλλαγματικών ισοτιμιών οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αντισταθμίσει τις επιδράσεις από τη σύσφιξης της δημοσιονομικής πολιτικής. Με βάση εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές της Ελλάδας θα μπορούσε να είναι οπουδήποτε μεταξύ 0.9 και 1.7. Όμως η περαιτέρω δημοσιονομική πολιτική λιτότητας που οι επίσημοι πιστωτές της Ελλάδας απαιτούν τώρα από αυτή, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα άνεμο προς την αντίθετη κατεύθυνσης της οικονομικής ανάπτυξης της τάξης του 2 και 3 ½ εκατοστιαίες μονάδες [μείωση] σε κάθε ένα από τα επόμενα δύο χρόνια. Με μια τέτοια ισχυρή δημοσιονομική πολιτική αντίθετου ανέμου, είναι δύσκολο να δούμε πώς η Ελλάδα θα μπορέσει να βγει από την οικονομική ύφεση κατά τα επόμενα δύο χρόνια ή πώς θα είναι σε θέση να αρχίσει να μειώνει το πολύ υψηλό δημόσιο χρέος της ως ποσοστό επί του ΑΕΠ.
Άμεση δημοσιονομική πολιτική αριθμητική δείχνει ότι ένα σχέδιο των επίσημων πιστωτών για περαιτέρω σφικτή δημοσιονομική πολιτική έχει την αποτυχία της προδιαγραμμένη από την αρχή. Η αναγνώριση αυτού του θεμελιακού σημείου αφήνεται να εννοηθεί ότι οι επίσημοι πιστωτές έχουν δύο εναλλακτικές λύσεις από τις οποίες να επιλέξουν εάν θέλουν πραγματικά η ελληνική οικονομία να πετύχει. Η πρώτη θα ήταν να δεχτούν μια μεγάλης κλίμακας αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα, που θα μειώσει σημαντικά το μέγεθος του πρωτογενούς πλεονάσματος του προϋπολογισμού, που η Ελλάδα θα πρέπει να δημιουργήσει τα επόμενα χρόνια για να σταθεροποιηθεί το ρυθμό του δημοσίου χρέους της. Ή ακόμα καλύτερη εναλλακτική λύση θα ήταν για τους επίσημους πιστωτές να στηρίξουν οικονομικά μια επιτυχημένη ελληνική έξοδο από το ευρώ. Μια τέτοια έξοδος θα απελευθερώσει την Ελλάδα από το ζουρλομανδύα του ευρώ που έχει μέχρι στιγμής εμποδίσει τη χρησιμοποίηση μιας ανεξάρτητης νομισματική και συναλλαγματική πολιτικής ως αντιστάθμισμα στη δημοσιονομική πολιτική της σύσφιξης.
Κάνοντας αυτό θα πρόσφερε τουλάχιστον στην ελληνική οικονομία την προοπτική να αρχίσει να αναπτύσσεται και πάλι και να γλυτώσει από ακόμα λίγα χρόνια δυστυχίας.Δυστυχώς, οι επίσημοι πιστωτές στην Ελλάδα φαίνεται να έχουν μάθει λίγο από την εμπειρία του παρελθόντος και δεν δείχνουν σημάδια υποχώρησης, προτείνοντας περισσότερα μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας για τη χώρα. Ακόμη πιο λυπηρό, αυτό σημαίνει ότι μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια, η ελληνική οικονομία θα παραμείνει κολλημένη σε μια οικονομική ύφεση που έχει ήδη υπερβεί τα ποσοστά που γνώρισε στις Ηνωμένες Πολιτείες στη δεκαετία του 1930.
ENGLISH TEXT
Since the 2009 austerity measures the Greek economy has shrank by 25%. No prospects for growth are on the horizon. Why are the official creditors thinking that the same sort of policies that led to Greece’s economic collapse over the past six years will be any more successful this time around?
Greece’s fatally flawed plan for further budget tightening
By Desmond Lachman*
One could be forgiven for thinking that Greece’s official creditors have learned nothing from Greece’s disastrous economic performance over the past six years. Since, despite the central role that excessive budget policy tightening within a Euro straitjacket has played in the staggering 25% decline in the Greek economy since 2009, the official creditors are now insisting that Greece engage in further significant budget austerity within the same Euro straitjacket. This has to raise a fundamental question. Why are the official creditors thinking that the same sort of policies that led to Greece’s economic collapse and to its political radicalization over the past six years will be any more successful this time around?
At the heart of the official creditors’ economic plan for Greece is that it commit itself to generating a primary budget surplus that will allow it to begin reducing its public debt to GDP ratio from its current level of 180%. However, months of political uncertainty since Syriza’s election in January 2015 have again pushed the Greek economy into recession, which has contributed importantly to Greece’s budget swinging back into a primary deficit of around 1% of GDP. If, as reported, the creditors require Greece to generate a primary budget surplus of at least 1% of GDP in 2015 and 3% of GDP in 2016, Greece will in effect be asked to tighten its budget by around 2 percentage points of GDP a year in both 2015 and 2016.
The central characteristic of the Greek economy remains that it is stuck in a Euro straitjacket that denies it either an independent monetary or exchange rate policy that can be used to offset the contractionary effects of budget policy tightening. Based on International Monetary Fund estimates that Greece’s fiscal multipliers could be anywhere between 0.9 and 1.7, the further budget policy tightening that Greece’s official creditors are now requiring of it could constitute a headwind to economic growth of between 2 and 3 ½ percentage points in each of the next two years. With such a strong fiscal policy headwind, it is difficult to see how Greece will be able to extricate itself from economic recession over the next two years or how it will be able to start working down its very high public debt to GDP ratio.
Straightforward fiscal policy arithmetic would suggest that the official creditors’ further budget policy tightening plan has failure written all over it right from the start. Recognition of this fundamental point would suggest that the official creditors have two alternatives from which to choose if they really want the Greek economy to succeed. The first would be to accept a large scale restructuring of Greece’s official debt that would substantially reduce the size of the primary budget surplus that Greece would need to generate over the next few years to stabilize its debt ratio. The even better alternative would be for the official creditors to financially support a successful Greek exit from the Euro. Such an exit would free Greece from the Euro straitjacket that has to date prevented the use of an independent monetary and exchange rate policy as an offset to budget policy tightening. By so doing, it would at least offer the Greek economy the prospect of beginning to grow again and of being saved from a few more years of misery.
Sadly, Greece’s official creditors seem to have learned little from past experience and are showing no signs of backing off proposing more fiscal austerity for Greece. Sadder still, this means that over the next few years, the Greek economy will remain stuck in an economic depression that has already exceeded the proportions of that experienced in the United States in the 1930s.
03.06.2015
*American Enterprize Institute
