Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ SAFE ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ
Δρ Άριστος Αριστοτέλους, Πρώην Βουλευτής, Ειδικός σε Θέματα Άμυνας και Στρατηγικής
Η δυνατότητα συμμετοχής της Κύπρου στο SAFE (SecurityActionforEurope) της Ε.Ε., που δημιουργήθηκε βάση του Κανονισμού 2025/1106 του Συμβουλίου της 27ης Μαΐου 2025, είναι επίκαιρη, στρατηγικά κρίσιμη και εφικτή για να επιτευχθεί, γεγονός που θα μπορούσε να επιφέρει πρόσθετη αξία στον τομέα της εθνικής ασφάλειας, της οικονομίας και της τεχνολογίας. Θα πρέπει ωστόσο να επισημανθούν τα εξής:
Πρώτο, δεν είναι ακριβής η διατύπωση που αποκαλεί το SAFE «κανονισμό» στον οποίο ενδιαφέρεται η Κύπρος να συμμετάσχει. Βασικά τoSAFE καθαυτό δεν είναι κανονισμός. Είναι απλά μια πλατφόρμα ή μηχανισμός ή πρόγραμμα μέσω του οποίου η Ε.Ε. στοχεύει στη στήριξη στρατηγικών πρωτοβουλιών που ενισχύουν τις ευρωπαϊκές αμυντικές ικανότητες και τη τεχνολογία. Είναι ένα χρηματοδοτικό εργαλείο το οποίο μπορεί να θεωρηθεί προέκταση άλλων σχετικών εργαλείων όπως το InvestEU, το HorizonEurope κλπ.
Οπότε ναι μεν η δημιουργία της πλατφόρμας SAFE υποστηρίζεται από διάφορες κανονιστικές πράξεις αλλά η συμμετοχή των κρατών σε αυτό το χρηματοδοτικό μηχανισμό δεν είναι ακριβώς συμμετοχή ή ένταξη σε κανονισμό. Απλά η όλη δομή και λειτουργία του διέπεται από το συγκεκριμένο κανονισμό.
Δεύτερο, η εκδήλωση ενδιαφέροντος μέσω της υποβολής επίσημης δήλωσης για συμμετοχή στο μηχανισμό SAFE δεν είναι ούτε δεσμευτική αλλά ούτε και ουσιαστική. Θα είναι ουσιαστική μόνο όταν προχωρήσει στο επόμενο βήμα που είναι η υποβολή ολοκληρωμένου σχεδίου ή κοστολογημένης πρότασης που θα προσδιορίζει ποια συγκεκριμένα έργα, επενδύσεις, τεχνολογίες και ανάγκες αφορά, καθώς και ποιες συνεργασίες, ντόπιες και διεθνείς, προβλέπει.
Τρίτο, είναι αντιληπτό ότι για να επιτευχθούν όλα τα πιο πάνω απαιτείται η σύσταση και λειτουργία ενός Συντονιστικού Οργάνου SAFE από διάφορες υπηρεσίες και φορείς, καλούς γνώστες του αντικειμένου. Το όργανο αυτό πρέπει λογικά να έχει ήδη συσταθεί και να είναι σε θέση έγκαιρα και έγκυρα να υποβάλει τέτοια πρόταση στην αρμόδια αρχήν της Ε.Ε. ώστε να αξιολογηθεί επιτυχώς ότι ικανοποιεί τους στόχους της πλατφόρμας για να τύχει της δέουσας χρηματοδότησης.
Τέταρτο, για να έχει νόημα και αποτελεσματικότητα η πρόταση που θα υποβάλει η Λευκωσία για αξιοποίηση του μηχανισμού FASE και εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος, της άμυνας, της οικονομίας και της ασφάλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας, επιβάλλεται να έχει ξεκάθαρες στοχεύσεις και να αποτελεί μέρος μιας εθνικής στρατηγικής και αμυντικής πολιτικής που θα είχε εκπονηθεί.
30/07/2025
