CCSS

ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ 2020

Ανάλυση: Δρ Άριστος Αριστοτέλους

Λευκωσία  Ιούλιος 2020

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

Οι διαφοροποιήσεις στα κατοχικά στρατεύματα και οι εξελίξεις στο στρατόπεδο της Κυπριακής Δημοκρατίας (Κ.Δ.) κατά το 2020   είναι μάλλον ενισχυτικές της τουρκικής στρατιωτικής υπεροχής στο νησί. Περαιτέρω συρρίκνωση της άμυνας της Κύπρου, που είναι δυνατή ένεκα υπογεννητικότητας,  περιορισμένων οικονομικών πόρων και Covid-19, αν δεν αντιμετωπιστεί θα διευρύνει ακόμα παραπάνω τη διαφορά ισχύος προς όφελος των δυνάμεων κατοχής. 

Η μείωση στον αριθμό των κατοχικών δυνάμεων στις 34.000 το 2019 δεν έχει αλλοιώσει την υπεροχή έναντι της Εθνικής Φρουράς (Ε.Φ.)  η οποία ξεπερνά το όριο των τριών Τούρκων στρατιωτών για κάθε εθνοφρουρό. Ο δε μεγάλος αριθμός αρμάτων και τεθωρακισμένων, καθώς και η σε τακτά χρονικά διαστήματα ανανέωση και αναβάθμιση του οπλισμού  του κατοχικού στρατού διατηρούν ή και αυξάνουν το ανισοζύγιο δυνάμεων στο νησί.  

Οι διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από την συγκέντρωση και ανάλυση στρατιωτικών δεδομένων και πληροφοριών των αντιπάλων πλευρών στην Κύπρο τα οποία περιλαμβάνονται στην παρούσα  έκθεση του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών για τις «Στρατιωτικές Δυνάμεις στην Κύπρο το  2020». 

Επισημαίνει ότι η χρησιμοποίηση των κατεχομένων από τουρκικά στρατιωτικά drones και η τυχόν υλοποίηση του προγράμματος δημιουργίας ναυτικής βάσης για υποστήριξη του Πολεμικού της Ναυτικού,  ξεφεύγουν από τους σκοπούς ασφάλειας των Τουρκοκυπρίων που επικαλείται η Τουρκία και δίνουν άλλη διάσταση στις προθέσεις της στην περιοχή. 

Κι ενώ παραμένει ουσιαστικά αδιαμφισβήτητη η τουρκική στρατιωτική υπεροχή ιδιαίτερα στον αέρα και στη θάλασσα, ο κίνδυνος  περαιτέρω συρρίκνωσης της άμυνας της Κύπρου και μείωσης της αποτρεπτικής της ισχύς απέναντι στις κατοχικές δυνάμεις είναι επί θύραις και ορατός.

·    Καταρχήν το κατοχικό ανθρώπινο δυναμικό είναι εξολοκλήρου μάχιμο καθ’ όλη τη διάρκεια της παρουσίας του στο νησί, σε αντίθεση με της Ε.Φ. που μέχρι να εκπαιδευτούν οι νεοεισερχόμενοι, για 4 τουλάχιστο μήνες  το χρόνο μόνοοι 3.000 των Συμβασιούχων Οπλιτών αποτελούν το μάχιμο προσωπικό.

·    Δεύτερο, η σταθερή καθοδική τάση στα ποσοστά γεννητικότητας των τελευταίων δεκαετιών προοιωνίζει περαιτέρω μειώσεις σε στρατιωτικό προσωπικό στην Ε.Φ. με συνεπακόλουθες επιπτώσεις στα προβλήματα οργάνωσης, λειτουργίας και αποτελεσματικότητας που ήδη αντιμετωπίζει ένεκα δραστικής μείωσης της θητείας.

·    Τρίτο, η μείωση των κονδυλίων για την άμυνα της Κύπρου το2020 και  ιδιαίτερα της «Αμυντικής Θωράκισης» κατά 64% θα περιορίσει εξαιρετικά τις δυνατότητες ουσιαστικής ενίσχυσης, εκσυγχρονισμού και συντήρησης του οπλοστασίου της Ε.Φ. που τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζει επιπλέον προβλήματα ένεκα απαγορεύσεων στην εισαγωγή ρωσικού υλικού. Η πίεση για περεταίρω περισυλλογή ένεκα των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19 θα επηρεάσει ακόμη πιο δραστικά το βαθμό ικανότητας της Ε.Φ. 

Υπό τις συνθήκες καθίσταται ανέφικτη στο προβλεπτών μέλλον η ικανοποίηση του όρου της Ουάσιγκτον για εξολοκλήρου αντικατάσταση του υλικού της Ε.Φ., ως προϋπόθεση  για άρση του αμερικανικού εμπάργκο  στην πώληση οπλισμού προς την Κύπρο.

 Η ενέργεια αυτή και ιδιαίτερα η συμφωνία συμμετοχής στελεχών της Ε.Φ. σε διεθνή εκπαιδευτικά προγράμματα των ΗΠΑ στα πλαίσια της αμερικανικής εθνικής στρατηγικής ασφάλειας, τείνουν να έχουν παραπάνω συμβολικό χαρακτήρα και διπλωματικές προεκτάσεις για την Κ.Δ παρά ουσιαστική στρατιωτική αξία για την άμυνα της Κύπρου.  

Να σημειωθεί ότι η Κύπρος παραμένει εξαιρετικά στρατιωτικοποιημένη. Την διακρίνει η παρουσία 124.000 στρατιωτών, η εκτεταμένη στρατιωτική υποδομή, πληθώρα τοποθεσιών αποθήκευσης πολεμικού υλικού, αεροπορικές και ναυτικές βάσεις και εγκαταστάσεις. Η Κ.Δ. έχει συνάψει επίσης αμυντικές συνεργασίες με πέραν των 21 κρατών που περιλαμβάνουν και  χρησιμοποίηση της κυπριακής επικράτειας από τρίτες δυνάμεων για στρατιωτικούς σκοπούς. 

Πιο αναλυτικά στοιχεία έχουν ως ακολούθως:

Έμψυχο δυναμικό

Το έμψυχο δυναμικό της Ε.Φ. είναι μειωμένο στις 9.000 σε σχέση με 10.000 το 2016/17 και 13.000 σε προηγούμενα χρόνια. Είναι η μικρότερη δύναμη των τελευταίων δεκαετιών και αυτό οφείλεται στα ολοένα χαμηλότερα ποσοστά γεννητικότητας και στη μείωση της θητείας από 24 σε 14 μήνες. Οι έφεδροι ανέρχονται στις 48.000 και το σύνολο του ανθρώπινου στρατιωτικού δυναμικού  με την ΕΛΔΥΚ είναι 58.000.  

Οι κατοχικών δυνάμεις είναι 34.000, ήτοι λιγότερες από 43.000 το 2019 και περίπου στα επίπεδα παλιότερων χρόνων (36.000). Αυτό οφείλεται σε μείωση της θητείας, σε αυξημένες ανάγκες εκχώρησης στρατιωτικών πόρων και προσωπικού σε επιχειρήσεις και δραστηριότητες εκτός και εντός Τουρκίας. Προστιθεμένων των 3.000 Τουρκοκύπριων ενόπλων και 26.000 εφέδρων, το σύνολο των στρατιωτών στα κατεχόμενα είναι 63.000. 

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι:

·       Για κάθε ένα Εθνοφρουρό αναλογούν 3,7 Τούρκοι στρατιώτες.

·       Στο σύνολο του ανθρώπινου στρατιωτικού δυναμικού, για κάθε ένα στρατιώτη στην Κ.Δ. αναλογούν 1,08 στρατιώτες στα κατεχόμενα.

Οπλισμός

Άρματα Μάχης: Η Ε.Φ. διαθέτει 134 άρματα μάχης όπως και το 2019 σε σύγκριση με 179 το 2011/12. Το αντίστοιχο τουρκικό δυναμικό σε άρματα μάχης είναι 342 σε σύγκριση με 287 το 2019 και 449 το 2015. 

      Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι:

·       Για κάθε άρμα μάχης της Ε.Φ αναλογούν 2,5 τουρκικά.  Λαμβανομένων ωστόσο υπόψη των 61 Μ-48 της ΕΛΔΥΚ η αναλογία για κάθε άρμα της Ε.Φ. μειώνεται στα 1,7 τουρκικά. 

Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ)/ Μάχης: Η Ε.Φ. διαθέτει συνολικά 364 ΤΟΜΠ εκ των οποίων τα 70 είναι Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης (ΤΟΜΑ) Οι τουρκικές δυνάμεις διαθέτουν 642 εκ των οποίων τα 147 είναι ΤΟΜΑ.  

·         Δηλαδή για κάθε ένα ΤΟΜΠ της Ε.Φ. αναλογούν 2,5 τουρκικά και για κάθε ΤΟΜΑ αναλογούν 2,1 τουρκικά.

Άλλος Οπλισμός: Στο σύνολο του οπλισμός και του υλικού της Ε.Φ. η κατάσταση παραμένει αριθμητικά αμετάβλητη και σημαντικό μέρους αυτού πεπαλαιωμένο. Στις κατοχικές δυνάμεις υπήρξε κάποια μείωση σε όλμους και πυροβόλα και αύξηση σε πολυεκτοξευτήρες πυραύλων και αντιαεροπορικά.

Αεροπορία – Ναυτικό:

Ένεκα απουσίας αντίστοιχων κυπριακών αεροπορικών και ναυτικών μέσων, η Τουρκία έχει πλήρη υπεροχή στον αέρα και στη θάλασσα. Οι αντιαεροπορικές δυνατότητες της Κ.Δ, αν και αξιοσημείωτες ένεκα TorM-1 και Buk Μ1-2, είναι περιορισμένες στο να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την Τουρκική Αεροπορία. Στο Ναυτικό, η Κύπρος διαθέτει αριθμό σκαφών για περιπολίες και επιχειρήσεις SAR αλλά εκτός από κάποια  βλήματα Exoset, δεν υπάρχει ουσιαστική ικανότητα αντιμετώπισης του τουρκικού στόλου ή των παράνομων γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ που πραγματοποιούνται υπό την προστασία του. 

Η χρησιμοποίηση της βάσης στο Λευκόνοικο από τουρκικά μη επανδρωμένα ιπτάμενα οχήματα BayraktarTB2 και η σχεδιαζόμενη δυνατότητα ναυτικής αξιοποίησης εκτάσεων γης ανατολικά της Αμμοχώστου ενισχύουν τον στρατιωτικό ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή.

Άμυνα – Οικονομία: Ο προϋπολογισμό της Κ.Δ. για την άμυνα το 2020 ανέρχεται στα €367εκ. και είναι κατά 15% λιγότερος από τον προηγούμενο χρόνο. Σε αντίθεση με το μισθολόγιο, που αυξάνεται κατά 8%, το εξοπλιστικό προγράμματα της  ΚΔ, το οποίο - όπως και το ποσό που διατίθεται για σκοπούς συντήρησης και ανταλλακτικών – μειώνεται περαιτέρω, κατά 64%,  ήτοι από  € 120.6 εκ. το 2019 σε €43.5 εκ. το 2020.

 Η μείωση αυτή, η οποία αναμένεαι να είναι ακόμη πιο δραστική ένεκα των οικονομικών επιπτώσεων του Covid-19, είναι καταδεκτική της χαμηλότερης ιεράρχηση της άμυνας ως  τομέα κρατικής προτεραιότητα, καθιστώντας σχεδόν ανύπαρκτα τα περιθώρια ενίσχυσης της.

Βρετανικές δυνάμεις: Η βασικήδύναμη  των Βρετανών σε ανθρώπινο δυναμικό στην Κύπρο ανέρχεται στις 2260, ενώ σε ότι αφορά τις επιχειρησιακές τους ανάγκες στην περιοχή έχουν ενισχυθεί με πρόσθετες αεροπορικές δυνάμεις. Ένα σμήνος 8 μαχητικών αεροσκαφών τύπου TornadoGR4 και 6 TyphoonFGR4, σταθμεύουν στο Ακρωτήρι για δράση κατά του Ισλαμικού Κράτους στα πλαίσια της “ΟperationShader”.

ΟΥΝΦΙΚΥΠ: Κάπως μειωμένη σε στρατιωτικό προσωπικό παρουσιάζεται σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια η Ειρηνευτική Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, η οποία ανέρχεται στα 815.

Πηγές: Τα στοιχεία της Έκθεσης προέρχονται από ανοικτές πηγές προσβάσιμες  στο κοινό, όπως  για παράδειγμα το ΔΙΣΜ, το ΔΙΕΣ, ο ΟΑΣΕ, το ΝΑΤΟ, ο ΟΗΕ, το Υπουργείο Οικονομικών της Κύπρου, η Διεθνής Τράπεζα,  κ.λπ. Επίσης σημειώνεται ότι σε επιτελική σύγκριση των δυνάμεων προσμετρούνται διάφοροι παράγοντες, είτε μετρίσιμοι, είτε ποιοτικοί, όπως και άλλα  υποκειμενικά στοιχεία.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Αναλυτικότερα τα στρατιωτικά στοιχεία και οι αριθμοί για το 2020 παρατίθενται πιο κάτω. 

Η ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ

Στρατιωτικό Ανθρώπινο Δυναμικό/ Εφεδρείες 

Το ανθρώπινο δυναμικό της Εθνικής Φρουράς (Ε.Φ.) ανέρχεται γύρω στις 9.000, περιλαμβανομένων των στελεχών, των εθελοντών, των εθελοντριών και των κληρωτών που υπηρετούν τώρα δεκατετράμηνη θητεία. 

Η δύναμη της εφεδρείας ανέρχεται στις 48.000 περίπου.

Το δυναμικό της Ε.Φ. και ιδιαίτερα των κληρωτών έχει μειωθεί κατά τα τελευταία χρόνια ένεκα μειωμένου ρυθμού αύξησης του πληθυσμού και  ιδιαίτερα της μείωσης της θητείας από 24 σε 14 μήνες το 2016, παρόλο που έχουν προσληφθεί γύρω στους 3.000 εθελοντές συμβασιούχοι οπλίτες. 

Η δύναμη των κληρωτών και των Συμβασιούχων Οπλιτών ανέρχεται γύρω  6.000 –ενώ για τέσσερεις μήνες του  έτους το μάχιμο δυναμικό είναι μόνο 3.000.

Διοίκηση – Δομή

Η έδρα της Διοίκηση της Εθνικής Φρουράς είναι η Λευκωσία.

Η  Εθνική Φρουρά περιλαμβάνει όλους τους κλάδους (Στρατό, Ναυτικό, Αεροπορία).

Την κύρια δύναμη αποτελούν οι δυνάμεις Στρατού, που συγκροτούνται από ταξιαρχίες και οι οποίες υπάγονται απευθείας στο Γενικό Επιτελείο της Εθνικής Φρουράς.

Παραγγέλθηκαν 24 από Σερβία και άρχισε η παράδοση των πρώτων συστοιχιών το Σεπτέμβρη του 2019

EΛΛΗΝΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΥΠΡΟΥ

Η Ελληνική Δύναμη Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) αριθμεί 950 άτομα και βρίσκεται στο νησί με βάση τη Συνθήκη Εγγυήσεως από το 1960. 

Οπλοστάσιο

 Το οπλοστάσιο της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου  περιλαμβάνει: 

 Άρματα Μάχης

 61 M-48 A5 MOLF

Tεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού 

80 Λεωνίδα

 Πυροβολικό 

 12 Πυροβόλα Μ-114 155 χιλ., 

 6 Μ-110Α2 203 χιλ, 

 6 M-107 175 χιλ.

Όλμοι, ΠΑΟ   (Απροσδιόριστος αριθμός)

ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΚΑΤΟΧΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

Στρατιωτικό ανθρώπινο δυναμικό

Η αριθμητική δύναμη τω τουρκικών στρατευμάτων στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου το 2020 ανέρχεται στις 34.000 περίπου – με διάφορες αυξομειώσεις τα τελευταία χρόνια ένεκα μείωσης της θητείας και αναγκών σε άλλα μέτωπα.

Διοίκηση / Οργάνωση

Οι δυνάμεις αυτές προέρχονται από την 3η Στρατιά, που έχει έδρα την Ερζιντζάν στην Τουρκία. Πρόκειται για ένα σώμα στρατού, το οποίο χωρίζεται ακόμη σε δύο μεραρχίες, την 28η Μεραρχία και την 39η και την ΤΟΥΡΔΥΚ. Περιλαμβάνει δύο μηχανοκίνητες ταξιαρχίες και τάγματα ειδικών δυνάμεων και καταδρομών

ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΑΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

 Ανθρώπινο Στρατιωτικό Δυναμικό 

 Οι Τουρκοκύπριοι ένοπλοι ανέρχονται στις  3.000. ( 15 μήνες θητεία).

Εφεδρείες

Οι τουρκοκυπριακές εφεδρείες αριθμούν γύρω στις 26.000

Υπηρετούν έως το 50έτος της ηλικίας τους 

7 τάγματα πεζικού

Σύνθεση Δυνάμεων και Οπλισμός

Oι τουρκοκυπριακές δυνάμεις αποτελούνται από:

 5 τάγματα πεζικού

Οπλισμός (ελαφρύς):

73 Όλμους 120 χιλ.

6 Αντιαρματικά Κατευθυνόμενα  Βλήματα Milan 

36 ΠΑΟ 106 χιλ.  

Πλωτά Μέσα

2 περιπολικά,

2 Mk5, 2 SG45/SG46.1 PCI  

ΒΡΕΤΑΝΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Ανθρώπινο Δυναμικό:  2260 

278: Προσωπικό για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ

Στρατός

2 Τάγματα Πεζικού

1 Μοίρα Μηχανικού – Υποστήριξης

Σχηματισμός Ελικοπτέρων

Αεροπορία

Περιοδική στάθμευση αεροσκαφών

1 Σμήνος Έρευνα και Διάσωσης

 με 4 ελικόπτερα Bell 412 TwinHuey 

Ναυτικό

«OperationShader»

Υπό τον επιχειρησιακό κωδικό OperationShader σταθμεύουν στη βάση Ακρωτηρίου για επιχειρήσεις κατά του Ισλαμικού Κράτους της Συρίας και του Ιράκ:

Προσωπικό: 500

1 Σμήνος μαχητικών με : 8 TornadoGR4

6 Typhoon FGR4

2 Sentine R1

1 E-3D Sentry

1 A330 MR TT Voyager KC3

2 C-130J Hercules

Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ

 Αργεντινή:                   244

Αυστρία:                          4

Αυστραλία                       3

Βραζιλία :                        2 

Γκάνα                              1

Ηνωμένο Βασίλειο:        278

Ινδία                                1

Καναδάς:                          1

Ουγγαρία:                       11

Πακιστάν                          1

Παραγουάη:                    12

Σερβία:                            3

                                      815   

 Επιπλέον η δύναμη περιλαμβάνει πολίτες  και αστυνομικούς.